Dziś: czwartek, 30 stycznia 2025r. Więcej

Dziennik internetowy Racławic Śląskich wpisany do rejestru czasopism. Dostarczamy Wam sprawdzonych i ciekawych informacji już od 2005 roku.

Najważniejsze


Bądźmy w kontakcie

Najazdy Husytów i zagrożenia wojenne z XIV oraz XV wieku. Czasy kiedy wszystkich mieszkańców Laskowic i Nowego Browińca zabito

W XIV wieku Europę zalała fala czarnej śmierci. Dżuma zabiła od 30 do 60 procent ówczesnej ludności Starego Kontynentu. Choroba znacznie bardziej dotknęła Czechy niż Polskę. Kraj czeski cierpiał na niedobór rąk do pracy, a ludność była uciskana nadmiernymi podatkami.

Po wygaśnięciu epidemii kraj czeski stanął na krawędzi wojny domowej. Tylko duchowieństwo nie mogło narzekać na brak pieniędzy, przywilejów oraz ziem. Szacuje się, że w tym czasie znaczna czeskich gruntów (niektóre źródła podają, że nawet ich połowa) należało do kościoła katolickiego. Sytuacja w Czechach powoli zaogniała się.

Obraz: janhus.jpg

Najstarszy znany wizerunek Jana Husa

W 1370 roku w Husincu urodził się Jan Hus, czeski reformator. Został duchownym rzymskokatolickim, rektorem praskiego uniwersytetu i profesorem teologii. Husa irytowało rozdawanie kościelnych godności dla członków rodziny oraz symonia . Chłopom poglądy Husa się spodobały głownie dlatego, że reformator uważał, iż grzechem jest nakładanie na najniższą klasę ludności zbyt wysokich podatków.

Hus specjalizował się w odnajdywaniu fałszywych ikon i relikwii. Podobno nie raz udowodnił, że głowa świętego była prezentowana w kilku miejscach jednocześnie. Kościół miał wtedy mnóstwo problemów jak choćby to, że w teorii rządziło nim nawet trzech papieży.

Oczywiście w tamtym czasie nikt z Husem nie chciał rozmawiać. Z czasem papież Jan XXII rezydujący w Bolonii nałożył na Husa ekskomunikę oraz nakazał wyburzenie kościoła w Pradze określając tę świątynię jako gniazdo heretyków. Czeski reformator dla hierarchów kościelnych stawał się coraz większym problemem. Zaproszono go na Sobór w Konstancji, gdzie Jan Hus został aresztowany, a listy mające go chronić uznano za bezwartościowe, ponieważ pochodziły od władzy świeckiej, a nie kościelnej. Jak wielu sądzi wyrok na Husa był ustalony przed rozpoczęciem obrad. Reformator podobno bronił się nadzwyczaj mądrze. Tak dobrze, że zakazano mu mówić zdaniami, a jedynie udzielać odpowiedzi tak lub nie.

Ostatecznie po teatralnym procesie wyprowadzono go na ulicę i przygotowano podpalony stos. Zaproponowano Husowi ostatnią spowiedź, ale ten powiedział, że według swojego uznania nie ma na sumieniu żadnego grzechu śmiertelnego. Po śmierci Husa jego kości zostały podpalone jeszcze raz, a potem rozbito je i wrzucono do Renu, aby nikt z jego wyznawców nie mógł zdobyć potencjalnych relikwii.

Mało kto spodziewał się wtedy, że iskra, która rozpaliła stos dla Husa, stanie się zarzewiem jeszcze większego pożaru, a mianowicie wojny domowej w całych Czechach. Historycy spierają się faktycznie oto, czy śmierć Husa była początkiem konfliktu, ale nikt nie zaprzecza, że w owym czasie kraj był bardzo podzielony, a ludność słowiańska chciała rozwinąć poczucie wspólnoty jednocześnie osłabiając silną pozycję niemiecką. Po śmierci Husa ludność czeska wyznająca poglądy reformatora rozpoczęła szereg działań: napady, ataki, przerywanie nabożeństw, ośmieszanie władz itp. Ludność ta nazywana była husytami. Od tej pory ten, kto nie był husytą, ten był uznawany za wroga Czech.

Sukcesy husytów sprawiły, że czasem odważniej organizowali oni zbrojne wypady np. na Morawy i Śląsk. Taki marsz wojsk trafił w okolice Racławic Śląskich w 1428 roku. W niemieckiej Kronice Racławic Śląskich czytamy: (...) duży oddział - rabując i plądrując - posuwał się od strony Głubczyc, przy Osobłodze obok Prudnika w stronę Nysy. Ówcześni Panowie Opola i Głogówka byli zaprzyjaźnieni z Husytami i ich miasta zostały oszczędzone. Czy owe wojska oszczędnie powstępowały w pobliskimi wioskami jest wątpliwe. Z owych czasów przetrwało proboszczowskie sprawozdanie ze wsi Browiniec Polski: w Browińcu Husyci wszystko zdewastowali, probostwo w Laskowicach jest zupełnie zdemolowane, a mieszkańców do najmniejszego dziecka zabili. Brak wiadomości jak ówczesny czas przetrwały Racławice.

Najazd wojsk husyckich na okolice Racławic Śląskich na pewno miał miejsce w czasie tzw. pierwszej wielkiej rejzy prowadzonej w 1428 roku. Wtedy husyci zaatakowali Śląsk, a ich marsze określano wyprawami łupieżnymi. W 1428 roku husyci dotarli do Mochowa. Spalili tam kościół i klasztor. Zniszczone budynki udało się odbudować dopiero po 150 latach. Potem ruszyli na Głogówek. Dowodził nimi wódz o nazwisku lub pseudonimie Zyska. W 1428 roku właścicielem Głogówka był książę Bolko V. Wojska husycie zatrzymały się na polach przed miastem. Zyska wysłał posłańców z żądaniem likwidacji w Głogówku kolegiaty i domagał się przejścia mieszkańców na stronę husytów. W owym czasie Bolko V przebywał w Gliwicach i tam skierowano posłańców, a wojsko husyckie spokojnie czekało na odpowiedź. Książę dobrze wiedział, że nie ma szans na zwycięstwo w walce, a ewentualny opór może doprowadzić do utraty księstwa. Zdecydował się wpuścić husytów do Głogówka, unieważnił fundację głogóweckiej kolegiaty i pod uroczystą przysięgą przystał na stronę Zyski. Z czasem Bolko V przysłał swoje wojsko na pomoc husytom.

Wojna domowa trwała kilkanaście lat. Nawet sami husyci mieli jej dość. W 1434 roku zwolennicy Husa przegrali bitwę pod Lipanami i od tego czasu ich działalność była wygaszana. Wojny husyckie osłabiły jednak pozycję kościoła i były podłożem do późniejszej reformacji. Działalność Husa była dla historii Czech bardzo ważna. Jego dzieło De orthographia bohemica stanowiło podstawę organizacji języka czeskiego. Aby udobruchać po wojnie domowej ludność czeską zezwolono w tym kraju na tzw. kompakty, czyli odprawianie nabożeństw w języku narodowym (zamiast łaciny). Hus stał się czeskim bohaterem, a dzień jego śmierci, to obecnie święto narodowe. Po śmierci Husa Czesi bardziej dostrzegali swoją odrębność i ostrożniej patrzyli w stronę Niemiec.

Stanisław Stadnicki
Autor tekstu

Stanisław Stadnicki

Jestem Redaktorem naczelnym i założycielem serwisu Raclawice.NET. Autorem ponad 4 tys. artykułów na tej stronie. Możesz skontaktować się ze mną pisząc na adres: lub odwiedzając moją stronę domową stadnicki.pl.

Powrót do listy

Raclawice.NET

Raclawice.NET